KAN GRUPLARI KRONİK EFÜZYONLU OTİTİS MEDİA İÇİN BİR RİSK FAKTÖRÜ MÜDÜR?
Özet
Amaç: Kronik efüzyonlu otitis media için kan gruplarının bir risk faktörü olup olmadığını araştırmak.Temel yöntem ve uygulamalar: Ocak 2005 ile Ocak 2006 tarihleri arasında kliniğimizde kronik efüzyonlu otitis media nedeniyle ventilasyon tüpü uygulanan hastaların kan grupları sıklığı toplumdaki kan grubu sıklığı ile karşılaştırıldı.
Bulgular: Kronik efüzyonlu otitis media vakalarında kan gruplarının sıklığı toplum ile benzer bulunmuştur.
Sonuçlar: Kan grubu kronik efüzyonlu otitis media için bir risk faktörü değildir.
Giriş
Efüzyonlu otitis media(EOM) pediatrik yaş grubunda sık görülen bir hastalıktır. Uzun süre devam etmesi durumunda timpanoskleroz, adeziv otitis media, işitme kaybı gibi doğrudan kulak sekelleri ve okul başarısında düşmeye neden olabilmesinden dolayı tanınması ve takibi önemlidir.EOM ile kan grupları arasındaki bir ilişki risk gruplarının daha iyi belirlenmesi ve daha yakından takibine yardım edebilir. Ayrıca kan gruplarını oluşturan yüzey molekülleri ile immunolojik sistem arasında bir ilişki kurulabilir.
Risk gruplarının belirlenmesi, özellikle immunolojik olmak üzere daha ileri ve maliyetli araştırmaların yapılması için bir temel sağlayabilir. Ayrıca tarama programlarının geliştirilmesi ve daha düşük maliyetli sağlık politikalarının geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Çalışmamızda kronik EOM olgularında kan grubunun bir risk faktörü olup olmadığını araştırmayı amaçladık.
Yöntem ve Gereçler
Ocak 2005 ile Ocak 2006 tarihleri arasında kliniğimizde kronik efüzyonlu otitis media nedeniyle ventilasyon tüpü uygulanan hastalar retrospektif olarak incelenmiştir. Efüzyonlu otitis media tanısı ameliyat öncesi mikroskobik kulak muayenesi ve tek veya çift taraflı tip C veya B timpanogram ile koyulmuştur. Orta kulaktan pürülan olmayan efüzyon aspire edilen ve ventilasyon tüpü uygulanan olgular çalışmaya dahil edilmiştir. 18 yaşından büyük ve 2 yaşından küçük, immun yetmezliği olan, tek kulak için 6 ay her iki kulak için 3 aydan kısa süre takip edilmemiş olgular inceleme dışında bırakılmıştır.Olguların ABO kan gruplarına göre dağılımları araştırılmış ve dağılımın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı araştırılmıştır. Ayrıca olguların kan grupları oranları Türk toplumundaki kan grubu sıklığı ile karşılaştırılmıştır.
İstatistiksel analiz için x2 testi kullanılmıştır. İstatistiksel analiz için SPSS v13 programı kullanılmıştır. Çalışma öncesinde yerel etik kuruldan etik kurul onayı alınmıştır.
Bulgular
Toplam 133 olgu çalışmaya dahil edilmiştir. 18 olgu kan gruplarına ulaşılamaması veya dosya bilgilerinin yetersiz olması nedeniyle çalışma dışında bırakılmıştır 117 olgunun 42'si kız(%35,9) 75'i erkek(%64,1) idi. Ortalama yaş 8,07±3,56 (2-18) bulundu. Olguların kan gruplarına göre dağılımı Tablo 1 ‘de görülmektedir. Kan gruplarının olguların cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo 2'de görülmektedir.){kind=link}
){kind=link}
Tablo 1: Kan gruplarının olgulara göre dağılımı
Tablo 2: Kan gruplarının cinsiyete göre dağılımı
Kan gruplarının grup içindeki dağılımının eşdüzenli olmadığı saptanmıştır(x2=30.64; p=0,000). X2 testinde cinsiyete göre kan grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (x2=1,78; p=0,619).
Tartışma
Kan grupları farklı hastalıklar ile ilişkilendirilmiştir. Örneğin peptik ülser O kan grubu ile ilişkilendirilmiştir. Mide karsinomunda ise A kan grubu daha sıktır. Antijenik yapı, herediter faktörler ve immunolojik mekanizmalar ile hastalıklar arasında bir ilişki var olabilir. Olası ilişkilerin açığa çıkarılması ileri araştırmalar için yol gösterici olabilir.İnsan eritrositleri üzerindeki yüzey proteinleri kan gruplarını belirlemektedir. O grubunda yüzey antijeni yokken, A grubunda A antijeni B grubunda B antijeni ve AB grubunda A ve B antijenleri mevcuttur. Her kan grubu kendinde olmayan antijenlere karşı antikorlar oluşturmaktadır. Bu antikorlar çocuklarda birçok enfeksiyon hastalığına karşı hücre yüzeylerinde A veya B antijenlerine benzer antijenlere sahip patojenlere karşı doğal bir direnç sağlayabilir[1,2]. A kan grubuna sahip kişilerin lektinleri terminal A kan grubu determinant bölgesine bağlandıkları için Pseudomonas aeruginosa'ya bağlı akut otitis eksternaya genetik olarak eğilimli olabilecekleri bildirilmiştir[3]. Kan grupları ile otolojik problemler arasındaki ilişki daha önce de gürültüye bağlı işitme kaybı vakalarında araştırılmış A ve AB grubuna sahip kişilerde gürültüye bağlı işitme kaybı daha yüksek oranda bulunmuştur[4].
EOM için risk faktörleri birçok çalışmada araştırılmış olmasına rağmen kan grupları ile ilişkisi sadece 3 araştırmada incelenmiştir. Kan grupları ve efüzyon otitis media arasındaki ilişki ilk olarak Mortensen ve ark tarafından efüzyonlu otitis media ve kolesteatoma arasında olası bir bağlantı araştırılırken ortaya atılmıştır[5]. Efüzyonlu otitis media ve kolesteatoma arasında bir ilişki bulunamamış ancak efüzyonlu otitis media ve kolesteatomadaki kan gruplarının görülme sıklığında farklar tespit edilmiştir. Bu çalışmada incelen hastalar bizim hasta grubumuz gibi cerrahi tedavi için hastaneye yatırılan hastalardı. EOM olgularında A grubu topluma göre daha sık (çalışma grubunda %51; kan donörlerinde, kontrol grubunda %42 ), O grubu ise topluma göre daha az bulunmuştur (çalışma grubunda %34; kan donörlerinde, kontrol grubunda %41). Bizim çalışmamızda ise olgularımızdaki kan grubu sıklıkları ile toplumdaki sıklıkları arasında anlamlı bir fark görülmemiştir (Tablo 1).
Apostolopoulos ve ark. tarafından yapılan bir araştırmada O ve muhtemelen AB kan grubunun EOM'ye karşı önleyici bir rolü olabileceği öne sürülmüştür[6].
Gannon ve ark. tarafından yapılan bir araştırmada ise annenin A grubu kan grubuna sahip olması ile relatif riskin 2,82 olduğu bunun risk hesaplanmasında değerli bir faktör olabileceği ortaya atılmıştır[7].
Bizim toplumumuzda, Salduz ve ark'nın araştırmasına göre (n= 6041) A grubu %43,44 , O grubu %33,02, B grubu %15,0 ve AB grubu %8,54 oranında görülmektedir[8]. Akın ve ark'nın araştırmasına göre (n=6982) A grubu %39,99 O grubu %28,26 B grubu %17,09 ve AB grubu %14,66 oranında görülmektedir[9]. Bizim çalışmamızda normal populasyona benzer oranlar elde edilmiştir. Sadece O kan grubunun sıklığı Akın ve ark.'nın bildirdiği orana göre daha fazladır ancak bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildir(p>0,05).
Apostolopoulos ve ark'nın çalışmasında 889 hastanın 51'inde efüzyonlu otitis media tespit edilmiş. 51 hastanın 31'i A grubu(%60,7), 7'si B grubu(%13,7), 2'si AB grubu(%3,9) 11'i ise O kan(%21,5) grubuna sahipti. Bu sonuçlar bizim çalışmamız ile uyumlu değildir. Bunun nedeni toplumsal kan gruplarının görülme sıklığındaki farklar olabilir. Bu çalışmada taranan kişiler arasında aynı zamanda A kan grubunun %8'i, B grubunun %7,4'ü, AB grubunun %3,1'si ve O grubuna %3,2'sinde EOM vardı. Kan grubu A ve B olan olgularda daha yüksek bir oranında EOM vardı. Taranan populasyonda kan gruplarına göre EOM sıklığı bazı gruplarda daha fazla bulunmasına rağmen, EOM olan hastalarda kan gruplarının sıklığı toplumdaki kan gruplarının sıklığı ile karşılaştırılmamıştır.
Bizim çalışmamızda sadece girişim planlanan hastalar değerlendirildiği için toplum genelinde kan gruplarının kendi içinde ne kadar EOM oranı olduğunu rapor edemedik. Ancak girişim gerektiren hastalarda kan grupları toplum ile benzer bulunmuştur.
Bulgularımız ışığında kan gruplarını ilgilendiren daha ileri immunolojik bir çalışmanın gerektiğini düşünmüyoruz. Ancak kendi toplumumuzda daha geniş bir hasta grubunda kan gruplarına göre girişim gerektiren EOM sıklığı araştırılmalıdır.
Yazarlar makale ile ilgili çıkar çatışması bildirmemektedirler.
Maddi veya teknik destek: İstatistiksel analiz için Penbe Çağatay'a ve verilerin toplanmasındaki yardımları için Dr. Dinçer Kadıoğlu'na teşekkür ederiz.
Kaynaklar
1) Berger SA, Young NA, Edberg SC. Relationship between infectious diseases and human blood type. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 1989 Aug;8(8):681-689. [ Özet ]
2) Daniels G. Functional aspects of red cell antigens. Blood Rev. 1999 Mar;13(1):14-35. [ Özet ]
3) Mortensen EH, Lildholdt T, Gammelgård NP, Christensen PH. Distribution of ABO blood groups in secretory otitis media and cholesteatoma. Clin Otolaryngol Allied Sci. 1983 Aug;8(4):263-265. [ Özet ]
4) Steuer MK, Hofstädter F, Pröbster L, Beuth J, Strutz J. Are ABH antigenic determinants on human outer ear canal epithelium responsible for Pseudomonas aeruginosa infections? ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 1995 May-Jun;57(3):148-152. [ Özet ]
5) Muluk NB, Oğuztürk Ö. Effects of blood groups and other factors on occupational noise induced hearing loss. KBB ve BBC Dergisi. 2008; 16(1):5-9.
6) Apostolopoulos K, Labropoulou E, Konstantinos B, Rhageed S, Ferekidis E. Blood group in otitis media with effusion. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 2002 Nov-Dec;64(6):433-435. [ Özet ]
7) Gannon MM, Jagger C, Haggard MP. Maternal blood group in otitis media with effusion. Clin Otolaryngol Allied Sci. 1994 Aug;19(4):327-331. [ Özet ]