LARENKS SKUAMÖZ HÜCRELİ KARSİNOMLARIN PROGNOZUNDA CLAUDİN 3 ,4 , 7'NİN YERİ

Özet

Gereç ve yöntem: Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi K.B.B. Kliniğinde tanı ve izlemi yapılan 60 larenks skuamöz hücreli karsinom olgusu çalışmaya alındı.Olguların 57'si(% 95) erkek, 3'ü (% 5) kadın idi. 28 (% 46,6) olgu erken evre, 32 (% 53,3) olgu ileri evre idi. Doku örnekleri % 10'luk formaldehitte tespit edilerek, parafine gömüldü ve histolojik kesitler hazırlandı. Hematoksilen eozin boyasıuygulanarak ışık mikroskobik inceleme yapıldı. İmmünohistokimyasal yöntem ile uygulanan claudin 3, 4 ve 7 'nin boyanma şiddeti ve yaygınlığı değerlendirildi.

Bulgular: Erken evre grubuna göre ileri evre grubunda Claudin 7 boyanma yüzdesi istatistiksel anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Claudin 7'nin erken evredeki boyanma yüzdesi % 30 iken ileri evredeki boyanma yüzdesi % 55 bulunmuştur. Diğer markerlerden bağımsız olarak Claudin 7 boyanmasındaki her %1'lik artış ileri evre olma ihtimalini 1,021 kat artırmaktadır. Claudin 3 ve 4'ün boyanma yüzdelerinde ise anlamlı değişiklik gözlenmemiştir. Erken evre grubuna göre ileri evre grubunda Claudin 7 boyanma şiddeti istatistiksel anlamlı olarak daha yüksek bulundu.Diğer markerlerden bağımsız olarak Claudin 7 boyanma şiddetindeki her bir derecelik artış ileri evre olma ihtimalini 2,844 kat artırmaktadır. Claudin 7'nin erken evredeki boyanma şiddeti yüzdesi % 78,6 iken ileri evredeki boyanma şiddeti yüzdesi % 96.9 olarak bulunmuştur. Claudin 3 ve 4'ün boyanma şiddetlerinde ise anlamlı değişiklik gözlenmemiştir.

Sonuç: Larenks skuamöz hücreli karsinom tanısı alan olguların Claudin 7 ile boyanma yüzdesindeki ve boyanma şiddetindeki artışın ileri evre olma olasılığını arttırdığı saptanmıştır. Claudin 4 ve 3'ün boyanma paternlerinin klinik ve prognoz olarak herhangi bir belirteç olarak kullanılamayacağı saptanmıştır.

Giriş

Hücrelerde bulunan tight junctionlar sıvı ve iyonların hücre içine ve dışına taşınmasında bariyer oluşturarak paraselüler geçirgenlik ve iyonik seçiciliği düzenler[3]. İki membranı birbirine bağlayan transmembran bağlantı proteinleri claudin ve okludinlerdir[4,5]. Her ikisi de sıkı bağlantı oluşumuna katılsalar da claudinler daha aktif rol oynarlar. Claudinler 20-27 kilodalton (kDa) ağırlığında olan transmembran proteinleridir. Claudinler 20 izomerden oluşan multijenik bir ailedir. Birçok dokuda çok sayıda claudin alt tipi eksprese edilir[6].

Son yıllarda değişik claudin alt tiplerinin kanser prognozu üzerindeki etkisi hakkında çok sayıda çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalarda özellikle claudin 7'nin oral skuamöz hücreli karsinomlar üzerindeki prognostik değeri ortaya konmuştur.Bunun yanı sıra kolorektal, meme, prostat kanserlerindeki önemine dair çalışmalar da vardır.Çalışmamızda biyopsi materyali larenks skuamöz hücreli karsinom olarak raporlanmış hastaların histopatolojik örneklerinde retrospektif olarak Claudinlerle boyanma paternini ve bunun larenks skuamöz hücreli karsinom hastalarının klinik prognozu üzerine etkisi araştırılmıştır.

Yöntem ve Gereçler

Patoloji arşivimizden hastalara ait preparatlar tekrar incelenerek tümörlü alan içeren preparatlar doku boyutu, yeterliliği, tespit ve takip kalitesine bakılarak tekrar gözden geçirildi ve uygun bloklar seçildi. %10'luk formalinde tespit edilen dokular; LEICA ASP 300 model doku takip cihazında tespit edildi. Doku takip işleminden sonra dokular LEICA EG 1160 blok dökme cihazında bloklandı. LEICA RM 2255 model mikrotom cihazında 5 mikron kalınlığında parafin bloklardan kesitler yapılarak 50 ºC'lik su banyosundan (LEICA HI 1210 model ) LEICA polysineli lamlara alındı. Çalışma grubuna alınan olguların parafin bloklarından hazırlanan kesitlere Strept Avidin –Biotin kompleks immünperoksidaz yöntemi ile Claudin- 3 ( Rabbit x Poliklonal Ab 140349), Claudin -4 (Rabbit x Poliklonal Ab 15104 ), Claudin -7 (Rabbit x Poliklonal Ab 79481) uygulandı. Tüm antikorlar için (+) kontrol olarak normal böbrek ve kolon dokusu kullanıldı. Hazırlanan örnekler ışık mikroskobunda değerlendirildi.

Dokuların hazırlanması:
Parafin bloklardan 5 mikron kalınlığında alınan kesitler 60 ºC' lik ısıda etüvde 30-45 dakika arası sürede üzerindeki parafin eriyene dek bekletildi. Kesitler, aynı etüv içerisindeki ksilollü şale içerisinde 3-5 dakika tutuldu. Etüvden çıkarılan kesitler önce üç ayrı ksilollü şalede, sonra % 50, % 70, % 95 alkollü üç ayrı şalede beşer dakika tutularak çeşme suyunda iyice yıkanarak deparafinize edildikten sonra distile suda yıkandı. Endojen peroksidaz aktivitesini bloke etmek için % 3'lük H2O2 (hidrojen peroksid)' in distile sudaki solüsyonunda beş dakika inkübe edildi ve distile suda iyice yıkandı.

Boyanma evreleri:
1- Lamlar 2- 3 kez yıkanarak mikrodalgaya dayanıklı özel şalelerde pH 8 olan EDTA buffer solüsyonu içerisine sıralanarak Beko marka 1550 model mikrodalga fırında medium konumunda (yaklaşık 750 mikrodalga güç) yedişer dakika iki kez çevrilerek inkübe edildi. Daha sonra oda ısısında 20- 30 dakika soğumaya bırakıldı.

2- pH 7,2-7,4 PBS (0,01M Phosphate Buffer Saline)'de 2-3 dakika yıkandı
3- Doku çevresi silinerek dokular nemli bir ortamda yatay konularak üzerine
PAB (primary antibody) damlatılarak 60 dakika oda ısısında inkübe edildi.
Üniversal kit. Novocastro Detection System Lot 6020608 kullanıldı.
-Claudin- 3 rabbit x Poliklonal Ab 140349 Dilüsyon 1/150
-Claudin -4 Rabbit x Poliklonal Ab 15104 Dilüsyon 1/300
-Claudin -7 Rabbit x Poliklonal Ab 79481 Dilüsyon 1/150
4- PBS'de 3-5 dakika yıkandı.
5- Kesit çevresi silindikten sonra Biotnyloted Sekonder Antibody damlatılarak 20 dakika oda ısısında inkübe edildi.
6- PBS'de 3-5 yıkandı.
7- Kesit çevresi silindikten sonra Strepavidin- HRP damlatılarak 20 dakika oda ısısında inkübe edildi.
8- PBS'de 3-5 dakika yıkandı.
9- Kesit çevresi silindikten sonra DAB kromojen damlatıldı ve 3-5 dak. arası mikroskopta kontrol edilerek distile suya alındı.
10- Mayer Hematoksilen'de 5 dakika zemin boyaması yapıldı ve musluk suyunda 3-5 dakika yıkandı.
11- Kesitler distile sudan geçirildi, Balzam ile kapatıldı.

İmmünohistokimyasal Değerlendirilmesi
Lechpammer ve arkadaşlarının yaptığı çalısma temel alındı.
Boyanma şiddeti 0-3 arasında skorlandı.
Hiç boyanma yok =0
Hafif şiddette boyanma = 1
Orta şiddette boyanma= 2
Şiddetli boyanma= 3 olarak değerlendirildi.
Tümör pozitif alan yüzdesi 0-100 arasında skorlandı.

İstatistiksel Analiz
Verilerin analizi SPSS for Windows 11.5 paket programında yapıldı. Kesikli sayısal değişkenlerin dağılımının normale yakın olup olmadığı Kolmogorov Smirnov testiyle araştırıldı. Tanımlayıcı istatistikler kesikli sayısal değişkenler için ortalama, standart sapma, ortanca, minimum ve maksimum şeklinde, sıralanabilir değişkenler ise olgu sayısı ve (%) şeklinde ifade edildi.

Gruplar arasında Claudin 7-4-3 boyanma yüzdesi ve boyanma şiddeti yönünden farkın önemliliği Mann Whitney U ile değerlendirildi. Boyanma yüzdesi ve boyanma şiddeti yönünden grupları birbirinden ayırt etmede Claudin 7-4-3 markerlerinin birlikte etkileri Çoklu Değişkenli Lojistik Regresyon Analizi ile araştırıldı. Her bir değişkene ait odds oranı ve %95 güven aralıkları hesaplandı. p<0,05 için sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular

Tablo 1: Erken ve İleri Evre Gruplarına Göre Claudin 7, 4 ve 3 Boyanma Yüzdeleri

Tablo 1'deerken ve ileri evre gruplarına göre Claudin 7, 4 ve 3 boyanma yüzdeleri gösterilmiştir.

Erken evre grubuna göre ileri evre grubunda Claudin 7 boyanma şiddeti istatistiksel anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p=0,008). Erken evre grubu ile ileri evre grubu arasında Claudin 4 boyanma şiddeti yönünden istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmedi (p=0,600).Erken evre grubu ile ileri evre grubu arasında Claudin 3 boyanma şiddeti yönünden istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmedi (p=0,911).

Tablo 2'deerken ve ileri evre gruplarına göre Claudin 7, 4 ve 3 boyanma şiddeti yönünden olguların dağılımı gösterilmiştir.

Tablo 2: Erken ve İleri Evre Gruplarına Göre Claudin 7, 4 ve 3 Boyanma Şiddetleri Yönünden Olguların Dağılımı

Erken ve ileri evre gruplarını ayırt etmede Claudin 7, 4 ve 3 boyanma yüzdeleri bir arada değerlendirildiğinde Claudin 4 ve 3'ten bağımsız olarak Claudin 7 boyanma yüzdesinin istatistiksel olarak anlamlı bir belirteç olduğu görüldü. Diğer markerlerden bağımsız olarak Claudin 7 boyanmasındaki her %1'lik artış ileri evre olma ihtimalini 1,021 kat (%95 Güven Aralığı: 1,002-1,041) artırmaktaydı (p=0,029).

Tablo 3: Erken ve İleri Evre Gruplarını Ayırt Etmede Claudin 7, 4 ve 3 Boyanma Yüzdelerinin Çoklu Değişkenli Lojistik Regresyon Analiziyle Birlikte Etkilerinin İncelenmesi

Erken ve ileri evre gruplarını ayırt etmede Claudin 7, 4 ve 3 boyanma şiddetleri bir arada değerlendirildiğinde Claudin 4 ve 3'ten bağımsız olarak Claudin 7 boyanma şiddetinin istatistiksel olarak anlamlı bir belirteç olduğu görüldü. Diğer markerlerden bağımsız olarak Claudin 7 boyanma şiddetindeki her bir derecelik artış ileri evre olma ihtimalini 2,844 kat (%95 Güven Aralığı: 1,286-6,292) artırmaktaydı (p=0,010).

Tablo 4: Erken ve İleri Evre Gruplarını Ayırt Etmede Claudin 7, 4 ve 3 Boyanma Şiddetinin Çoklu Değişkenli Lojistik Regresyon Analiziyle Birlikte Etkilerinin İncelenmesi

Tartışma

Claudin 1,4,5,7,8,11,14 ve 19 permeabilite claudinleri olup ekspresyonunun artması epitelyal hücreler arasındaki TJ'lerin kuvvetlendiğine işaret eder[10,11,12,13]. Claudin 2,10,12 ve 16 por oluşturan claudinlerdir, ekspresyonlarının artması TJ'leri zayıfladığını düşündürür[14]. Diğer claudinler 3,6,9,13,15,17 ve 18 iyon kanallarını ve hücre içi değişik porların oluşumunu sağlamaktadır[15,16]. Hücreler arası adezyon kaybının transformasyonda önemli olduğu ve bu durumun da metastatik potansiyeli oluşturduğu gösterilmiştir[17].

Claudin 3,4 ve 7 claudin protein ailesinin önemli üyeleridir. Bu claudinlerin ekspresyonlarının birçok malignitede değiştiği görülmüştür[18] Bizde çalışmamızda ülkemizde saptanan larenks kanserli hastalarda bu claudinlerin ekspresyonlarını ve hastalık evresi ile ilişkisini ortaya koymaya çalıştık.

Genel olarak Claudinekspresyonunun kaybının TJ fonksiyonlarında azalmaya ve bunun sonucunda da karsinogenezde rol oynadığı düşünülmektedir. Bu etkisi hücre proliferasyonu,hücre motilitesi ve kanser hücresinin invazyon artışı yoluyla olmaktadır[18].Bu görüş ile benzer şekilde Nazofarenks karsinomlarında yapılan bir çalışmada Fluorourasil tedavisi ile nazofarenks hücresinde claudin 1 ekspresyonunun arttığını ve apoptozisin azaldığı gözlenmiştir[19]. Bu çalışmaların aksine, literatürde claudin ekspresyon kaybının karsinogenezde rol oynadığı öne süren çalışmalar da vardır. Baş boyun karsinomu, metastatik meme karsinomu ve invaziv duktal meme karsinomlarında claudin 7 ekspresyonlarında azalma görülmüştür[20,21,22]. Bizim çalışmamızda ise ileri evre larenks karsinomunda claudin 7 ekspresyonunda artış görülmüştür.

Claudin ailesinin esas fonksiyonu hücrenin hücreye adezyonudur.Bu nedenle claudinlerin ekspresyonunda bir azalma tümör hücrelerinin motilitesindeki artışa ve bunun sonucunda da invazyona neden olabileceği düşünülmektedir. Bunun yanında bazı kanser tiplerinde claudin ekspresyonu artmıştır. Biz de aynı şekilde Claudin 7 ekspresyonunda artış bulduk. Normalde ileri evre hastalarda claudin 7 ekspresyonunda azalma beklerken görülmemiş bu artışın sebebi adezyon etkisinin dışında başka fonksiyonlarının da olabileceği düşünülmektedir. Bu konuda ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç vardır.

Şu an için temel olan görüşe göre claudinlerin neoplastik transformasyonu etkilemesi matriks metalloproteinazlar yoluyla olmaktadır. Claudin 1'in artışı oral kavite skuamöz hücreli karsinom invazyonunu matriks metalloproteinaz -1 ve 2 yoluyla ve claudin 3 ve 4'ün aşırı ekspresyonu over yüzey epitel invazyonu matriks metalloproteinaz-2 aktivitesiyle sağlandığı düşünülmektedir[23,24]. Ama bizim çalışmamızda larenks kanserlerinde claudin 3 ve 4 ekspresyon artışında her hangi bir fark gözlenmedi.

Claudin ekspresyonu özefagus ve dil skuamöz hücreli karsinomlarında da gösterilmiştir. Özefagusta claudin 4 ekspresyonunda azalma daha yüksek metastaz oranıyla beraberken, claudin 3 skuamöz hücreli karsinomla adenokarsinom karşılaştırıldığında daha düşük gözlenmiştir[25,26]. Bizim çalışmamızda ise claudin 3 ve 4'ün ekspresyonunda erken ve ileri evre larenks karsinomlu hastalar arasında fark bulunmadı.

Hsueh ve arkadaşlarının çalışmasında claudin 4 ve 7'nin nazofarenks karsinomlu hastalarında evre ve uzak metastazla ilişkili bulunmuştur[27]. Bizim çalışmamızda da claudin7 ekspresyon artışının ileri evre ile ilişkili olduğu görüldü.

Dil skuamöz hücreli karsinomunda ise claudin 7'nin güçlü bir biçimde eksprese olduğu gözlenmiş ve claudin 7 ekspresyonunun sağkalım ile ilişkili olduğu bulunmuştur[26]. Bizim çalışmamızda da ise claudin 7 ekspresyonu ileri evre larenks karsinomlarında daha yüksek bulundu.

Claudin 3'ün deri skuamöz hücreli karsinomlarda artmış olduğu gösterilmiştir. Claudin 4'te düşük ekspresyon gözlenmiştir.Normal deri ile karşılaştırıldığında deri skuamöz hücreli karsinomunda claudin 4 ekspresyonunda azalma saptanmıştır. Aktinik keratozda fark saptanamamıştır. Claudin 7'nin deri skuamöz hücreli karsinomda normal deriye oranla daha fazla eksprese olduğu gözlenmiştir[28]. Bizde benzer olarak ileri evre larenks karsinomlarında erken evreye oranla daha fazla bulduk.

Claudin 4 ve 7 ekspresyon kaybının epitelyalden mezenkimale transizyona sebep olduğu ve bunun da daha agresif bir fenotip neden olabileceği söylenmiştir. Claudin 4 ve 7 impermeabilite claudinleridir. Nazofarenks karsinomu ileri evre hastalarında claudin 4 ekspresyonunun daha fazla arttığı gözlenmiştir[27]. Bizim çalışmamızda ise böyle bir fark gözlenmedi.Claudin 4 ve 7 ekspresyonunun artışı surveyi azaltmaktadır.Bizim çalışmamızda ise claudin 7 ekspresyonundaki artış ileri evre larenks karsinomlarında erken evreye oranla daha fazla görüldü.

Literatürde claudin ekspresyonu over, özofagus, mesane, akciğer, meme, böbrek gibi çeşitli organ tümörlerinde gösterilmiştir. Ancak larenks tümörlerinde yapılan herhangi bir claudin çalışması yoktur. Bizim çalışmamız larenks kanserlerinde claudin ekspresyonunu amaçlayan ilk çalışmadır. Diğer çalışmalarda sıklıkla claudin 7, 8 değerlendirilmiştir[8,9].Bizde çalışmamızda claudin 3,4 ve 7 ekspresyonunu değerlendirdik.

Claudinler ayrıca inflamatuar barsak hastalığı,retinopati, maküler dejenerasyon ve hepatitler gibi malign olmayan hastalıklarda da eksprese olmaktadır[7,29,30,31].

Birçok dokuda çok sayıda claudin alt tipi eksprese edilir[6]. Claudin4'ün TJ proteini olmak dışında hücre adezyonunda da rol oynadığı düşünülmektedir.Gröne ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada kolorektal kanserlerde claudin 1 ve 12'ninaşırı eksprese olduğunu, claudin 8'in ekspresyonunda azalma olduğunu bulmuşlardır[32].Meme karsinomlarında da Claudin 3 ve 4'ün, % 62 ve % 26 oranlarında ekspreseolduğunu saptanmıştır[33].Claudin 3 ve 4 ekspresyonu over kanserinde de artmaktadır.Bu artış özellikle agresif davranış gösteren şeffafhücreli ve seröz papiller endometrial ve over seröz adenokarsinomlarında olmaktadır[34,35]. Claudin 4 kolonik ve gastrik neoplazik dokuda güçlü bir şekilde eksprese olmaktayken, prostat,plasenta, akciğer ve pankreasda orta derecede, ince bağırsak, böbrek ve uterusda daha düşük oranda eksprese olmaktadır[36].Sobel ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmadaservikal invaziv karsinomlarda ve servikal intraepitelyal neoplazilerde Claudin 1, 2, 4ve 7 ekspresyonunun artış gösterdiğini bulmuşlardır. Claudin 1‘in ise özelliklepremalign dönemde artış olduğunu bildirmektedir; bu nedenle Claudin 1'in servikalintraepitelyal neoplazi lezyonlarının saptanmasında iyi bir immünohistokimyasal belirleyici olabileceğini belirtmektedirler[37]. Claudin 1 transmembranöz bir proteinolup özelliklede karaciğer ile böbrekten eksprese olmaktadır[7].Ayrıca claudin 1yumuşak doku lezyonlarından perinöroma için tavsiye edilen bir belirteçtir[38,39].

Ekizve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada İHK'sal olarak Claudin 3 ile malign plevralmezotelyoma'ların (MPM) akciğer adenokarsinomlarına göre çok daha az boyandığı, Claudin 4 ile hiç boyanmadığı saptanmıştır. Bu İHK belirleyicilerinin, epitelyal tipMPM ve akciğer adenokarsinomu ayırıcı tanısında yardımcı olacağı ve özellikle Claudin 4‘ün immünohistokimya paneline eklenmesi gerektiği düşünülmektedir[40].

Çalışmamızda claudin 7 boyanma şiddeti 1+ erken evre grubunda 15 (% 53,6), ileri evre grubunda 14 (% 43,8) ; 2+ erken evre grubunda 6 (% 21,4), ileri evre grubunda 13 (% 40,6); 3+ erken evre grubunda 1 (% 3,6), ileri evre grubunda 4 (% 12,5) olgu olarak saptandı. Erken evre grubuna göre ileri evre grubunda Claudin 7 boyanma şiddeti daha yüksek bulundu. Claudin 4 boyanma şiddeti 1+ erken evre grubunda 4 (% 14,3), ileri evre grubunda 6 (% 18,8) ; 2+ erken evre grubunda 13 (% 46,4), ileri evre grubunda 13 (% 40,6); 3+ erken evre grubunda 5 (% 17,9), ileri evre grubunda 8 (% 25) olgu olarak saptandı. Claudin 3 boyanma şiddeti 1+ erken evre grubunda 7 (% 25), ileri evre grubunda 13 (% 40,6) ; 2+ erken evre grubunda 15 (% 53,6), ileri evre grubunda 13 (% 37,5); 3+ erken evre grubunda 3 (% 10,7), ileri evre grubunda 6 (% 18,8) olgu olarak saptandı. Erken evre grubu ile ileri evre grubu arasında Claudin 4 ve Claudin 3 boyanma şiddeti yönünden anlamlı farklılık görülmedi.

Claudin 3,4 ve 7 claudin protein ailesinin önemli üyeleridir. Bu claudinlerin ekspresyonlarının birçok malignitede değiştiği görülmüştür[18]. Biz de çalışmamızda bu nedenlerden dolayı bu claudinlerin larenks kanserindeki değişimini göstermeye çalıştık. Birçok hastalıkta çeşitli claudinlerin farkli ekspresyon paternleri saptanmıştır bu konunun netleştirilmesi için daha birçok prospektif klinik çalışmaya ihtiyaç vardır.

Biz özellikle claudin 7'nin larenks kanserlerinde yapılacak olan daha fazla hasta sayılı çalışmalar sonucunda prognostik indikatörler olabileceğini düşünmekteyiz.

Sonuç

Kaynaklar

1) Parkin DM, Bray F, Ferlay J. Estimating the world cancer burden: Globocan 2000. Int J Cancer 2001; 94: 153–156. [ Özet ]

2) Rosai J. Respiratory tract. In: Rosai and Ackerman's Surgical Pathology. Volume 1. 9 th ed. Elsevier, China, 2004: 335–359.

3) Anderson JM, Von İtallie CM. Tight Junctions and of the molecular basis for regulation and paracellüler permeability; Am J. Physical 1995; 269: 6467-6475

4) Y Soini, Expression of claudins 1, 2, 3, 4, 5 and 7 in various types of tumours, Histopathology 2005, 46, 551-560. [ Özet ]

5) Tsukita S, Furuse M, Claudin-based barrier in simple and stratified cellular sheets. Cell Biol, 2002; 14; 531-536 [ Özet ]

6) Morin PJ; Claudin proteins in human cancer. Promising new targets for diagnosis and therapy - Cancer Res 2005; 65: 9603-9606 [ Özet ]

7) Florian R. Fritzsche, Beibei Oelrich,ManfredJohannsen, Ilka Kristiansen, HolgerMoch, Klaus Jung and Glen Kristiansen. Claudin-1 Protein Expression is a Prognostic Marker of Patient Survival inRenal Cell Carcinomas Clin Cancer Res 2008;7035 14(21) November 1, 2008 [ Özet ]

8) Rangel LBA, Agarwal R, D'Souza T, et al. Tight junction proteins claudin-3 and claudin-4 are frequently overexpressed in ovarian cancer but not in ovarian cystadenomas. Clin Cancer Res 2003;9: 2567–2575.

9) Sheehan GM, Kallakury BV, Sheehan CE, et al. Loss of claudins-1 and -7 and expression of claudins-3 and -4 correlate with prognostic variables in prostatic adenocarcinomas. Hum Pathol2007;38:564–569. [ Özet ]

10) Krause G, Winkler L, Mueller SL, Haseloff RF, Piontek J and Blasig IE: Structure and function of claudins. Biochim Biophys Acta 1778:631–645, 2008. [ Özet ]

11) Ouban A, Ahmed AA: Claudins in human cancer: a review. Histol Histopathol 25:83–90, 2010. [ Özet ]

12) Will C, Fromm M and Muller D: Claudin tight junction proteins: novel aspects in paracellular transport. Perit Dial Int 28:577–584, 2008. [ Özet ]

13) Oliveira SS, Morgado-Diaz JA: Claudins: multifunctional players in epithelial tight junctions and their role in cancer. Cell Mol Life Sci 64:17–28, 2007. [ Özet ]

14) Bornholdt J, Friis S, Godiksen S et al: The level of claudin-7 is reduced as an early event in colorectal carcinogenesis. BMC Cancer 11:65, 2011. [ Özet ]

15) Will C, Fromm M and Muller D: Claudin tight junction proteins: novel aspects in paracellular transport. Perit Dial Int 28:577–584, 2008. [ Özet ]

16) Tsukita S, Furuse M and Itoh M: Multifunctional strands in tight junctions. Nat Rev Mol Cell Biol 2:285-293, 2001. [ Özet ]

17) Fritzsche FR, Oelrich B, Johannsen M, Kristiansen I, Moch H, Jung K and Kristiansen G:Claudin-1 Protein Expression is a Prognostic Marker of Patient Survival in Renal Cell Carcinomas Clin Cancer Res;7035 14(21), 2008. [ Özet ]

18) Singh AB, Sharma A and Dhawan P: Claudin family of proteins and cancer: an overview. JOncol. 541957, 2010. [ Özet ]

19) Lee JW, Hsiao WT, Chen HY, et al: Upregulated claudin-1 expression confers resistance to cell death of nasopharyngeal carcinoma cells. Int J Cancer. 15;126(6):1353-66, 2010. [ Özet ]

20) Kominsky SL, Argani P, Korz D, et al: Loss of the tight junction protein claudin-7 correlates with histological grade in both ductal carcinoma in situ and invasive ductal carcinoma of the breast. Oncogene 22;13: 2021–2033, 2003.

21) Usami Y, Chiba H, Nakayama F, et al: Reduced expression of claudin-7 correlates withinvasion and metastasis in squamous cell carcinoma of the esophagus. Human Pathology37(5):569–577, 2006. [ Özet ]

22) Sauer T, Pedersen MK, Ebeltoft K and Næss O: Reduced expression of Claudin-7 in fine needleaspirates from breast carcinomas correlate with grading and metastatic disease. Cytopathology16(4): 193–198, 2005. [ Özet ]

23) Oku N, Sasabe E, Ueta E, Yamamoto T and Osaki T: Tight junction protein claudin-1 enhances the invasive activity of oral squamous cell carcinoma cells by promoting cleavage of laminin-5 gamma2 chain via matrix metalloproteinase (MMP)-2 and membrane-type MMP-1. Cancer Res 66:5251-5, 2006.

24) Agarwal R, D'Souza T and Morin PJ: Claudin-3 and claudin-4 expression in ovarian epithelial cells enhances invasion and is associated with increased matrix metalloproteinase-2 activity.Cancer Res 65: 7378-85, 2005. [ Özet ]

25) Takala H,Saarnio J,Wiik H, and Soini Y. Claudins 1,3,4,5 and 7 in esophageal cancer loss of claudin 3 and 4 expression is associated with metastatic behavior.APMIS 2007; 115: 838-847. [ Özet ]

26) Bello IO, Vilen ST, Niinimaa A, Kantola S, Soini Y and Salo T. Expression of claudins 1,4,5 and 7 and occludin, and relationship with prognosis in squamous cell carcinoma of the tongue. Hum Pathol 2008; 39: 1212 -1223. [ Özet ]

27) Hsueh C, Chang YS, Tseng NM, et al: Expression pattern and prognostic significance of claudins 1, 4, and 7 in nasopharyngeal carcinoma. Hum Pathol. 41(7):944-50, 2010. [ Özet ]

28) Hintsala HR, Siponen M, Haapasaari KM, Karihtala P and Soini Y. Claudins 1,2,3,4,5 and 7 in solar keratosis and squamocellular carcinoma of the skin. Int J Clin Exp Pathol 2013; 6(12) : 2855- 2863. [ Özet ]

29) http://www.molbio.uniqe.ch/citi/images/fig.2 Erişim tarihi: 24.05.2010

30) Tai AW, Chung RT.The hepatitis C virus plot thickens: enter claudin-1. Gastroenterology 2007;133:1041- 2 [ Özet ]

31) Erickson KK, SundstromJM, Antonetti DA. Vascular permeability in ocular disease and the role of tight junctions. Angiogenesis 2007;10:103^17. [ Özet ]

32) Gröne J,Weber B, Staub E, HeinzeM, Klaman I, Pilarsky C, Hermann K, Castanos – Vele ZE, Röpcke S, Mann B. Rosenthal Differential expression of genes encoding tight junction proteins incolorectal cancer; freguent dysregulation of Claudin -1, 8 and 12 Int J. Colorectal Dis. 2007; 22: 651-659

33) Kominsky SL, Vali M, Korz D, Gabig TG, Weitzman SA, Argoni P, Sukumar S. Clostridium perfiringes enterotoxin elicits rapid and specific cytolysis of breast carcinoma cells mediated through tigh junction proteins Claudin 3 and 4 . Am J . Pathol 2004; 164:1627-1633

34) Choi YL, Kim J, Kwon MJ, et al. Expression profile of tight junction protein claudin 3 and claudin 4 in ovarian serous adenocarcinoma with prognostic correlation. Histopathol 2007;22:1185–1195. [ Özet ]

35) Konecny GE, Agarwal R, Keeney GA, et al. Claudin-3 and claudin-4 expression in serous papillary, clearcell, and endometrioid endometrial cancer. Gynecol Oncol 2008;109:263–269. [ Özet ]

36) Zheng JY, Yu D, Foroohar M, Ko E, Chan J, Kim N, Chin R, Pang S. Regulation of the expression of the prostate-specific antigen by claudin-7. J Membr Biol 2003; 194: 187-97. [ Özet ]

37) Sobel G, Paska C, Szabo I, Kiss A, Kadar A, Schoff Z; İncreased expression of claudins in cervical squamous intraepithelial neoplasia and invaziv carcinoma. Human Pathol 2005; 36; 162-169 [ Özet ]

38) Paul FC, Spector G, Kaiser NT. Larenks ve Larengofarenksin Tümörleri. In: Ballenger JJ, Snow BJ. Otorinolaringoloji Baş ve Boyun Cerrahisi. (Şenocak D. Türkçe Çevri editörü). 15. baskı, Nobel Tıp Kitabevi İstanbul 2000; 32: 585–652.

39) Folpe AL, Billings SD, McKenney JK, Walsh SV, Nusrat A, Weiss SW. Expression of Claudin-1 a recently described tight junction- associated protein , distinguishes soft tissue perineurioma from potential mimics. Am, J. Surg. Pathol. 2002; 26; 1620-1626 [ Özet ]

40) Şule Ekiz, E. Tutar. Malign Mezotelyoma ve Akciğer Adenokarsinomlarında claudin 3 ve 4 immünreaktivitesi. Türk patoloji dergisi Vol. 25 No 2, 2009, 1-5