İŞİTME KAYIPLI YETİŞKİNLERDE YAŞAM DOYUMU VE YETİ YİTİMİ İLE İŞİTSEL YETERSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
1Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Odyoloji, Ankara, Türkiye2Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Hizmet, Ankara, Türkiye Amaç: Yetişkin işitme kayıplı bireylerin, işitsel yetersizlik düzeyine bağlı olarak sosyal yaşantılarında karşılaştıkları engelleri anlamak, işlevsel kayıpları tespit etmek ve işitsel yetersizliklerinin yaşam standartlarına olan etkisini belirlemek hedeflenmektedir.
Yöntem ve Gereçler: Çalışmaya yaşları 18-60 arasında değişen yetişkin işitme kayıplı birey dahil edildi. Katılımcılara Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ), Dünya Sağlık Örgütü Yeti Yitimi Değerlendirme Çizelgesi (WHODAS 2.0) ve Amsterdam İşitsel Yetersizlik ve Engellilik Anketi (AİYEA) uygulandı.
Bulgular: YDÖ ile AİYEA alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı (rs=0.09-0.22). WHODAS 2.0 ölçeğinin iletişim kurma alt boyutu ile AİYEA"nin tüm alt boyutları (rs=0.45-0.60) ve mobilite alt boyutu ile AİYEA sesi farketme, ayırt etme ve gürültüde konuşma anlaşılırlığı alt boyutları arasında anlamlı ilişki saptandı (rs=0.30-0.36). WHODAS 2.0 ölçeğinin insanlarla geçinme, yaşam aktiviteleri ile topluma katılım alt boyutları ile AİYEA alt boyutları arasında anlamlı ilişki saptanmadı. İşitme cihazı ve koklear implant kullanıcılarının YDÖ"nden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir fark saptanmadı (Z= -1,29) WHODAS 2.0 yaşam aktiviteleri ve iletişim kurma alt boyutlarından elde edilen puanlarda iki grup arasında anlamlı fark saptandı (Z= -2,477; Z= -2,448).
Sonuç: İşitme kaybı, yetişkinlerde iletişim ve hareketlilik alanlarında yeti yitimine yol açmaktadır. İşitme kaybı, bireyin iletişim ve çevresel etkileşim becerilerini sınırlasa da yaşam doyumu üzerinde doğrudan belirleyici bir etki göstermemektedir. İşitme kaybının etkilerini değerlendirirken çok boyutlu bir yaklaşım benimsenip psikososyal ve işlevsel alanları da içeren rehabilitasyon stratejileri kullanılmalıdır.
Anahtar Kelimeler : Yaşam Doyumu, Yeti yitimi, İşitme Kaybı, İşitsel Yetersizlik, Engellilik