KBB-Forum 2023 , Cilt 22, Sayı 4

RADYOTERAPİ UYGULANMIŞ RAT NAZAL MUKOZALARINDA PROPOLİSİN ETKİSİ

İbrahim ERDİM 1, MD; Sefa ÇOLAK 2, MD; Mustafa Sami DEMİRSOY 3, MD; Aras ERDİL 4, MD; Ziya HOPA 5, MD; Gülhan Güler AVCI 6, MD; Fikret GEVREK 7, MD;
1Sancaktepe Sehit Prof.Dr.Ilhan Varank Training and Research Hospital, Otorhinolaryngology and Head & Neck Surgery Department, İstanbul, Turkey
2Gaziosmanpasa University Faculty of Dentistry, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Tokat, Turkey
3Sakarya University Faculty of Dentistry, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Sakarya, Turkey Amaç: Bu çalışmanın amacı radyoterapi (RT) uygulanmış rat nazal mukozalarında propolisin etkisini incelemektir.

Gereç ve Yöntem: Yedi rat kontrol grubunu oluştururken, 30 rat herbiri 10 rat içerecek şekilde 3 deney grubuna ayrıldı. G1, G2 ve G3 gruplarının baş-boyun bölgelerine tek doz 15 Gray (Gy) RT uygulandı. RT sonrası G2 grubuna günlük 100 mg/kg ve G3 grubuna günlük 200 mg/kg suda çözünmüş propolis 2 hafta boyunca intraperitoneal olarak verildi.

Bulgular: Histolojik analizde inflamasyon skoru en düşük kontrol grubunda saptanırken, en yüksek yalnızca RT alan G1 grubunda saptandı. G3 grubunda inflamasyon skoru kontrol grubuna benzer düzeydeydi ve istatistiksel olarak G1 ile G2 gruplarından farklı olarak saptandı (p < 0.05). Olfaktör epitel kalınlığı G1 grubunda kontrol ve G3 grubuna göre belirgin olarak daha az saptandı (p < 0.05). Konka bölgesindeki submukozal kalınlık G1 grubunda diğer tüm gruplara göre (G2, G3 ve kontrol grubunda sırasıyla azalan submukozal kalınlık değerleri) anlamlı düzeyde farklı olduğu görüldü (p < 0.05).

Sonuç: Çalışmamız radyasyona maruz kalmış rat nazal mukozalarında propolisin etkisinin incelendiği ilk çalışmadır. Sistemik propolis uygulamasının radyasyona maruz kalmış rat nazal mukozasında doz bağımlı olarak inflamasyonu azalttığı ve iyileşmeyi attırdığı gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler : Nazal mukoza; propolis; radyoterapi; rat