KONUŞMA, DİL VE İŞİTME BİLİMLERİNDE DİNLEME EFORU VE TELE SAĞLIK: DİNLEME EFORU TARAMA ANKETİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN ÖN BULGULAR
1Ankara Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Odyoloji, Ankara, Turkey2Lokman Hekim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Dil ve Konuşma Terapisi, Ankara, Turkey Amaç: Uzaktan terapi ve rehabilitasyon uygulamaları son yıllarda gittikçe popülerleşmekle birlikte ses ve video aktarım kalitesinin (SVAK) ve dinleme eforunun (DE) bu süreçlerdeki etkisi yeterince değerlendirilmemiştir. Artan DE ve azalan SVAK, iletişim ortamına veya işitsel becerilere bağlı olarak bilişsel kaynakların kullanımını azaltıcı bir etkiye sahip olabileceğinden, özellikle işitme ve konuşma-dil bozukluklarına yönelik müdahalelerde önem taşımaktadır. Çalışmamızın amacı, profesyonellere uzaktan müdahalelerde destek olabilecek basit bir dinleme eforu tarama anketinin (DETA) ön geliştirme sürecini sunmaktır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya kalıcı gelişimsel kekemeliği olan 65 yetişkin birey katılmıştır. Katılımcılar, DE ile ilgili 5 madde ve SVAK ile ilgili 3 maddeden oluşan ve 11 puanlık Likert tipi bir ölçeği doldurmuştur. Katılımcılar üç uzaktan terapi seansına katılmış ve her bir uygulamadan sonra DETA'yı tekrar doldurmuş ve analiz için bu üç seanstan elde edilen değerlerin ortalaması kullanılmıştır. Envanterin iç tutarlılığı için faktör analizi ve Cronbach alfa katsayısı analizi, yapı geçerliliğini değerlendirmek için ise DE ve SVAK alt ölçek madde ortalamaları arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmıştır.
Bulgular: Güvenilirlik analizi sonucunda DE alt ölçeğindeki son maddenin DETA'dan çıkartılmasına karar verilmiştir. 7 maddelik DETA, DE alt ölçeği ve SVAK alt ölçeği için Cronbach alfa katsayısı sırasıyla 0.87, 0.85 ve 0.83 olarak elde edilmiştir. Faktör analizi, toplam varyansın %66,5'ini açıklayan SVAK ve DE ile iki faktörlü bir yapıyı doğrulamıştır. DE ve SVAK alt ölçekleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon elde edilmiştir (r = 0.57).
Sonuç: DETA, özellikle işitme ve konuşma-dil ile ilgili durumlarda uzaktan terapi yapmayı planlayan profesyoneller için bir tarama aracı olarak kullanılabilme açısından umut verici ön bulgular ortaya koymuştur. Gelecekte daha farklı bozuklukları ve müdahale programlarını içerecek daha büyük örneklemli çalışmalar planlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler : Dinleme eforu, uzaktan terapi, dil ve konuşma terapisi, işitsel rehabilitasyon