İŞİTME ENGELİ ÖLÇEĞİ - ERİŞKİN: UZUN VE TARAMA FORMLARININ TÜRKÇE SÜRÜMÜNÜN GEÇERLİĞİNİN VE GÜVENİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

¹Hacettepe Üniversitesi, Odyoloji, Ankara, Türkiye
²Hacettepe Üniversitesi, Dil ve Konuşma Terapisi, Ankara, Türkiye İşitme kaybına bağlı olarak yetişkin bireylerin engellilik algısını değerlendirmek için İşitme Engeli Ölçeği - Erişkin (İEÖ-E) formundan yararlanılabilir. Literatürde birçok kültüre ve dile uyarlanan ölçeğin; araştırmalarda yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Ölçeğin Türkçe sürümünün kültürlerarası çalışmalara da katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, İEÖ-E'nin Türkçe sürümünün hem uzun hem de tarama formu için geçerliğinin ve güvenirliğinin incelenmesidir. Çalışmaya 18 - 64 yaş arası, 140 birey dahil edilmiştir. Ölçeğin uzun formunun güvenilirliği; tüm maddelerinin iç tutarlılığı incelendiğinde Cronbach Alpha katsayısı 0,94; duygusal alt boyutunun maddeleri incelendiğinde Cronbach α = 0,91; sosyal alt boyutunda Cronbach α = 0,89 olarak elde edilmiştir (p < 0,001). Test-tekrar-test uygulaması doğrultusunda, ölçeğin toplam puanlarının Cronbach Alfa Katsayısı 0,98 olarak bulunmuştur ve sınıf içi güvenirlik katsayısı 0,97olarak elde edilmiştir (p < 0,001). İEÖ-E tarama formunun iç tutarlılığı tüm tarama maddeler için incelendiğinde, toplam puanlar için Cronbach alfa katsayısı 0,87; sosyal alt boyutuna ilişkin maddelerde 0,82 ve duygusal alt boyutuna ilişkin maddeler için ise 0,78 olarak belirlenmiştir (p < 0,001). Her iki formun yapı geçerliğinin incelenmesi amacıyla hem Pearson korelasyon katsayıları hem polikorik korelasyon katsayıları kullanılarak faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Bu analizlere göre ölçek formlarının tek boyutlu olduğu belirlenmiştir. İEÖ-E'nin toplam puanları ile saf ses ortalamaları arasındaki ilişki Pearson Korelasyon Katsayısı ile incelendiğinde anlamlı ilişki gözlenmiştir (r=0,53, p<0,001). Bu değerlere göre yapı geçerliği ile ilgili olarak ayrıca yordama işitme kaybı derecesi arttıkça ölçekten alınan toplam puanın arttığı belirlenmiştir. Çalışmanın sonuçları İşitme Engeli Ölçeği-Erişkin formlarının Türkçe sürümünün hem tarama hem de klinik kullanım için güvenilir ve geçerli ölçekler olduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler : İşitme Engeli Ölçeği, yetişkin, işitme kaybı, tarama