LARENGOFARENGEAL REFLÜ
Özet
Gastroösefageal reflünün (GÖR) atipik klinik şekillerinden biri olan larengofarengeal reflü (LFR), mide içeriğinin öğürme veya kusma olmaksızın üst ösefageal sfinkterin üzerine erişecek şiddetteki geri kaçışıdır. Mide içeriğindeki asit ve pepsinin larenks, trakea, farenks ve oral kavite mukozası ile teması, üst solunum ve sindirim sisteminde non-spesifik irritasyon semptomlarına ve mukoza lezyonlarına neden olabilir. GÖRün tipik semptomları olan retrosternal yanma ve regürjitasyon, LFR ile ilişkili semptom ve lezyonları nedeniyle Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları uzmanlarına başvuran hastaların çoğunda yoktur. LFR tanısına dikkatli bir semptom sorgulamasına, larenksin detaylı olarak incelendiği tam KBB muayenesine, reflüyü tepit etmeye ve ölçmeye yönelik laboratuar incelemelerine ve gerektiğinde ampirik reflü tedavisine alınan cevaba ait bilgilerin sentezi sonucunda ulaşılabilir. LFR ile ilişkili semptomları olan hastalarda ösefajit nadir olduğundan, ösefagoskopi ve baryum kontrastlı ösefagogramlar ancak tipik reflü semptomları da bulunan hastalarda tanıya katkıda bulunabilir. LFR tanısı için en yüksek sensitivite ve spesifiteye sahip test yöntemi 24-saatlik, iki kanallı ösefageal pH monitörizasyonudur. pH monitörizasyonunun sonuçları değerlendirilirken, incelemede teknik zorluklar bulunduğu ve hastalarda reflü özelliklerinin çok değişken olabileceği dikkate alınmalıdır. LFRnin intermittan karakterli olduğu hastalarda, incelemenin yapıldığı gün olmadığı taktirde, pH monitörizasyonu reflüyü tespit etmesi mümkün olmayabilir. Reflünün davranışına ait değişkenlikler olması ve ideal bir tanı yönteminin bulumaması nedeniyle, ampirik deneme tedavisine alınan cevabın değerlendirilmesi, LFRde geçerli bir tanı yöntemidir. Medikal tedavide yaşam tarzında ve günlük alışkanlıklarda yapılan sosyal düzenlemeler ile, asit supresyon tedavisi uygulanır. LFR için asit supresyonunda proton pompa inhibitörleri, H2 reseptör blokörlerine göre daha yüksek tedavi başarısına sahiptirler; tedavi süresi üç aydan kısa olmamalıdır ve çift dozda (2x30 mg lansoprazole veya 2x20 mg omeprazole) kullanılmalıdırlar. Farmakolojik tedaviden yarar görmeyen, tedavi kesildikten sonra semptom ve bulgularında sık nüksler görülen, şiddetli reflüye bağlı üst solunum sistemi komplikasyonları bulunan hastalarda anti-reflü cerrahi tedavi endikasyonu vardır. Cerrahi tedavide en sık kullanılan yöntem Nissen fundoplikasyondur ve laparoskopik olarak da uygulanabilen bu operasyonla elde edilen başarı oranları yüksektir.Giriş
Gastroösefageal reflü (GÖR), mide içeriğinin öğürme veya kusma olmaksızın ösefagusa geri kaçışıdır [1]. Larengofarengeal reflü (LFR) ise, gastroösefageal reflünün daha ileri bir aşamasıdır ve mide içeriğinin geri kaçışı, üst ösefageal sfinkterin de üzerine erişecek şiddettedir [2].Klinik olarak GÖRün tipik şekli, alt ösefageal segmentte ösefajitin neden olduğu retrosternal yanma ve regürjitasyon semptomları ile karakterlidir. Tipik semptomların ön planda olmadığı atipik GÖR klinik şekilleri ise, semptom veya bulgularının ortaya çıktığı sistem ve organlara göre çeşitlilikler gösterir. Ekstraösefageal klinik tablolar, veya supraösefageal komplikasyonlar olarak da adlandırılan bu atipik hastalık şekillerinde larenks, farenks, oral kavite, burun, paranazal sinüsler ve akciğerlere ait semptom ve bulgulara rastlanabilir. GÖRün bu atipik şekillerinin oral kavite aftlarına, gingivitlere, diş çürüklerine ve diş şekil bozukluklarına, ülseratif oral mukoza lezyonlarına [3-5], kronik rinosinüzite, [6-8] asthmaya, [9,10] kronik interstisiyel akciğer hastalıklarına, [11] ve ani bebek ölümlerine [12] neden olabildiği bilinmektedir. Atipik klinik şekiller arasında geniş bir hasta grubunda görülen LFRnin de kronik larenjit, [13-28] larenksin kontakt ülserleri [29] ve granülomları, [30-33] vokal fold nodülleri, [33,34] Reinke ödemi [33], subglottik stenoz, [35,36] larengotrakeal stenoz, [1,18,37] paroksismal larenks spazmları, [38] kronik öksürük, [15,18,23-25,32,39-44] globus farengeus, [18,45,46] larenks [18,47-50] ve hipofarenks [51] karsinomları gibi çeşitli Kulak-Burun-Boğaz (KBB) patolojileri ve semptomları ile ilişkili olduğuna dair çalışmalar vardır. Bütün dünyada son dekat içinde gerek GÖR, gerekse LFRnin önemine hekimlerin dikkati ve sık görülen bu toplum sağlığı problemi hakkındaki yayınların sayısı artmıştır (Şekil 1).
){kind=link}
Gastroösefageal reflü ile ilişkisi olduğu gösterilen ilk KBB lezyonları larenksin kontakt ülserleri ve granülomları olmuştur [29]. Larenks üst ösefageal sfinkter üzerinde sindirim kanalına en yakın komşuluğu olan organdır ve larenksin hipofarenkse komşu posterior kısmında görülen bu lezyonların etyolojisinde reflüden şüphe edilmiş olması doğaldır. GÖRün üst solunum sistemi mukozasındaki etkisi hayvanlarda [18,52-54] ve insanlarda [55] incelenmiş, bu çalışmalarda gastrik asitle birlikte pepsinin de üst solunum yolu epiteli hasarında rolü olduğu görülmüştür [18,55]. Asit ve pepsinin yarattığı bu hasar, LFR ile ilişkilendirilen larenks patolojilerinin hepsinin oluşum mekanizmasını teorik olarak açıklayabilir. İnteraritenoid bölgedeki epitel hiperplazisi (pakidermi), vokal foldların posterior kısmındaki aritenoid vokal çıkıntıları üzerinde görülen kontakt ülserler, subepitelial fibrozis ile karakterli vokal fold nodülleri, hasar zemininde gelişen posterior larenks granülomları ve subglottik larenks stenozunun etyolojisinde reflünün rolünün bulunması olasıdır.
GÖR VE LFR FİZYOPATOLOJİSİ
Gastro-ösefageal reflü ve LFRnin fizyopatolojisinde ösefagogastrik bileşke morfolojisi ve basıncı, ösefageal klirens, ösefagus mukoza direnci, ösefageal motilite, üst ösefageal sfinkter basıncı ve bunların kombinasyonlarına ait çeşitli faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. Bu anatomik yapılar ve fizyolojik olaylar yanında larenks, farenks ve akciğerler ile ösefagus arasındaki fonksiyonel ilişkiler de reflü olaylarını muhtemelen etkilemektedir.
Ösefagusta anti-reflü bariyer görevi yapan elemanlar, 1.normal yutma mekanizması, 2.alt ösefageal sfinkter, 3.ösefageal asit klirensi, 4.mukoza direnci ve 5.üst ösefageal sfinkterdir. Reflü, ösefagusun anti-reflü bariyerlerinin yapısında veya fonksiyonlarında bozulma sonucunda ortaya çıkar. Reflünün başlamasıyla anti-reflü bariyerlerdeki disfonksiyon giderek artar ve oluşan kısır döngü nedeniyle reflü süreklilik kazanır. Anti-reflü bariyerlerin disfonksiyonunda ve reflü oluşumunda çeşitli mekanizmalar rol oynayabilir:
- Alt ösefageal sfinkter tonusunda azalma: Diafragmanın yapısı, ösefagogastrik açı, ösefagusun intra-abdominal segmentinin boyu, freno-ösefageal ligaman, alt ösefageal sfinkterin nöral innervasyonu ve hormonal etkiler alt ösefageal sfinkter tonusunu etkilerler. Hiatal herni, diyetle alınan gıdalar (yağ, alkol, çikolata, kola, nane), çeşitli ilaçlar ve maddeler (kafein, nikotin, teofilin, nitratlar, antikolinerjikler, dopamin, morfin, meperidin, nitorprussid, lidokain, diazepam, kalsiyum kanal blokörleri, beta-adrenerjik ajanlar, alfa-adrenerjik antagonistleri, oral kontraseptifler), hormonlar (sekretin, kolesistokinin, glukagon, gastrik inhibitör peptid-GIP, vazoaktif intestinal peptid-VIP, progesteron, nörotensin, hipotiroidi) sfinkter basıncını düşürmekte ve reflüye neden olabilmektedir [18]. GÖR hastalarında alt ösefageal sfinkter basıncının düşük, [56] normal [57] ve yüksek [58] bulunduğu çalışmalar vardır. Bu değişken veriler, alt ösefageal sfinkter basıncının tek başına GÖR fizyopatolojisini açıklayamayacağını göstermiştir ve GÖRün, nöral kontrolu mezensefalon tarafından sağlanan ve yutkunmadan bağımsız olarak ortaya çıkan "geçici alt ösefageal sfinkter relaksasyonları" nedeniyle geliştiği fikri ortaya atılmıştır [56,59].
- asit klirensinde bozulma: Ösefagusun primer ve sekonder peristaltizmi ile, tükrük bikarbonatı ösefageal asit klirensini sağlayan mekanizmalardır. Nöromusküler hastalıklarda, total larenjektomiden sonra [60] gelişen ösefageal motilite bozukluklarında ve tükrük bikarbonatının azaldığı durumlarda reflü ve semptomları ortaya çıkabilir18. Bilinen başka bir hastalığı bulunmayan posterior larenjitli hastalarda primer ve sekonder peristaltizm normal bulunmuştur [61]; bu nedenle peristaltizm bozukluğunun LFRye neden olan primer mekanizma olduğunu söylemek mümkün değildir.
- Ösefagus mukoza direncinin azalması: Mukus, yüzey bikarbonatı, epitelial hücre membranı ile intersellüler bağlantılar ve post-epitelial metabolik tamponlama sistemi, ösefagus mukoza direncini oluşturan elemanlardır. Mukoza direncindeki bozulma primer olarak epitele ait faktörler nedeniyle olabileceği gibi, tükrük miktarının veya mukus yapımının azalması sonucunda da ortaya çıkabilir. Mukus ve tükrük miktarını azaltan, ösefagusta motilite bozukluğuna da yol açan sorunlardan baş-boyun bölgesine radyoterapi, Sjögren sendromu, skleroderma, kistik fibrozis, progresif sistemik skleroz ösefagus mukoza direncinin azalmasıyla hem GÖR'in ortaya çıkmasına, hem de GÖR komplikasyonlarının oluşmasına zemin hazırlayabilmektedir.
- Üst ösefageal sfinkter disfonksiyonu: Üst ösefageal sfinkter, istirihatte farengo-ösefageal bileşkenin kapalı durmasını sağlayan yüksek basınçlı bir alandır [62]. Çok sık olarak ve dakikalık değişiklikler gösteren üst ösefageal sfinkter basıncı [63,64], uykuda belirgin olarak düşer [63]. Bu düşüşün LFR için zemin hazırlayacağı ve LFR ataklarının da üst ösefageal sfinkter basıncında düşme olduğu anlarda gerçekleşebileceği düşünülebilir. Oysa, posterior larenjitli hastalar ile asemptomatik normal kişiler arasında üst ösefageal sfinkter istirihat basıncı değerlerinde farklılık saptanmamıştır [22,64]. Reflü atakları sırasında ölçülen üst ösefageal sfinkter basıncı değerlerine ait veriler de değişkendir; GÖR hastalarında ve normal kişilerde reflü atakları sırasında üst ösefageal sfinkter basıncının değişmediğini, veya arttığını bildiren çelişkili çalışmalar vardır [63,65]. Bu veriler, LFR fizyopatolojisini açıklamada sadece üst ösefageal sfinkter basıncı değişikliklerinin yeterli olmadığını göstermektedir. LFR, muhtemelen üst ösefageal sfinkter kontrolunu sağlayan kompleks nörofizyolojik mekanizmalardaki bozukluklar sonucunda ortaya çıkmaktadır. Farenkse yükselen asidik içeriğin farenksle daha fazla temasını engelleyen farengo-sfinkterik kontraktil refleks veya larenksle temas eden reflü içeriğinin aspirasyonunu önleyen farengo-glottal kapanma refleksinin afferent sensoriyel yollarında fonksiyon bozuklukları bulunuyor olabilir [2,64].
- Mide boşalmasında gecikme: Öğünlerde yüksek hacimli ve yağlı gıda alımı, alkol ve tütün kullanımı, mide çıkışında duedenal ülser, neoplazi veya nörojenik nedenlere bağlı obstrüksiyon mide boşalmasında gecikmeye ve reflüye neden olabilir.
- Gastrik hipersekresyon: Stres ve alkol alımı, mideden asit ve pepsin sekresyonunu artırarak reflünün olumsuz etkilerini artırıcı rol oynayabilmektedir.
Gastro-ösefageal reflü geliştikten sonra semptom ve patolojilerin ortaya çıkmasında ise temel iki mekanizma sorumludur:
- Gastrik irritanların teması: GÖR'de doku hasarı için primer hedef organ ösefagus olmakla birlikte, gastrik irritanların temas ettiği her organ epiteli hastalıktan etkilenebilir.
- Refleks nörojenik mekanizmalar: GÖR nedeniyle oluşabildiği bilinen bradikardi, larengospazm ve bronkospazm, muhtemelen ösefagustaki spesifik reseptörlerden kaynaklanan refleks nörojenik mekanizmalar sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Kaynaklar
1) Bain WM, Harrington JW, Thomas LE, Schaefer SD: Head and neck manifestations of gastroesophageal reflux. Laryngoscope 1983; 93:175-179. [ Özet ]
2) Ulualp SO, Toohill RJ: Larngopharyngeal reflux: state of the art diagnosis and treatment. Otolaryngol Clin North Am 2000; 33:785-801. [ Özet ]
3) Silva MA, Damante JH, Stipp AC, Tolentino MM, Carlotto PR, Fleury RN. Gastroesophageal reflux disease: New oral findings. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001, 91:301-310. [ Özet ]
4) Bartlett DW, Evans DF, Smith BG: The relationship between gastro-oesophageal reflux disease and dental erosion. J Oral Rehabil 1996; 23:289-297. [ Özet ]
5) Gudmundsson K, Kristleifsson G, Theodors A, Holbrook WP: Tooth erosion, gastroesophageal reflux, and salivary buffer capacity. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1995; 79:185-189. [ Özet ]
6) Barbero GJ: Gastroesophageal reflux and upper airway disease: Otolaryngol Clin North Am 1996; 29:27-38. [ Özet ]
7) DiBaise JK, Huerter J, Eamonn MMQ: Gastroesophageal reflux disease and chronic sinusitis: A new association? (abstract). Gastroenterology 1998; 114:G419.
8) Ulualp SO, Toohill RJ, Hoffmann R, Shaker R: Possible relationship of gastroesophagopharyngeal reflux with pathogenesis of chronic sinusitis. Am J Rhinol 1999; 13:197-202. [ Özet ]
9) Demir E, Tanaç R, Yüksel H: Astma bronşialede efor, aspirin duyarlılığı, gastro-özofajiyal reflü ve sinüzitis birlikteliği. Ege Tıp Dergisi 1994; 33:183-185.
10) Goodall RJ, Earis JE, Cooper DN, Bernstein A, Temple JG: Relationship between asthma and gastrooesophageal reflux. Thorax 1981; 36:116-121. [ Özet ]
11) Iverson LIG, May IA, Samson PC: Pulmonary complications in benign esophageal disease. Am J Surg 1973; 126:223-228. [ Özet ]
12) Leape LL, Holder TM, Ashcraft KW: Respiratory arrest in infants secondary to gastroesophageal reflux. Pediatrics 1997; 60:924-928. [ Özet ]
13) Chodosh PL: Gastro-esophago-pharyngeal reflux. Laryngoscope 1977; 87:1418-1427. [ Özet ]
14) Delahunty JE: Acid laryngitis. J Laryngol Otol 1972; 86:335-342. [ Özet ]
15) Hanson DG, Kamel PL, Kahrilas PJ: Outcomes of antireflux therapy for the treatment of chronic laryngitis. Ann Otol Rhinol Laryngol 1995; 104:550-555. [ Özet ]
16) Jacob P, Kahrilas PJ: Proximal esophageal pH-metry in patients with reflux laryngitis. Gastroenterology 1995; 100:305-310. [ Özet ]
17) Kambic V, Radsel Z: Acid posterior laryngitis, aetiology, histology, diagnosis and treatment. J Laryngol Otol 1984; 98:1237-1240. [ Özet ]
18) Koufman JA: The otolaryngologic manifestations of gastroesophageal reflux disease (GERD): A clinical investigation of 225 patients using ambulatory 24-hour pH momtoring and an experimental investigation of the role of acid and pepsin in the development of laryngeal injury,. Laryngoscope 1991; 101(suppl 53):1-64. [ Özet ]
19) Koyuncu M, Aytuğ N, Akdurucak O, Dönder E: Larenks patolojileri oluşmasında özefagus disfonksiyonunun yeri. Fırat Üniversitesi Dergisi 1990; 4: 19-25.
20) Metz DC, Childs ML, Ruix C, Weinstein GS: Pilot study of the oral omeprazole test for reflux laryngitis. Otolaryngol Head Neck Surg 1997; 116:41-46. [ Özet ]
21) Sataloff RT, Spiegel JR, Hawkshaw M, Rosen DC: Gastroesophageal reflux laryngitis. ENT Journal 1993; 72:113-114. [ Özet ]
22) Shaker R, Milbrath M, Ren J, Toohill R, Hogan WJ, Li Q, Hofmann CL: Esophagopharyngeal distribution of refluxed gastric acid in patients with reflux laryngitis. Gastroenterology 1995; 109:1575-1582. [ Özet ]
23) Shaw GY, Searl JP, Young JL, Miner PB: Subjective, laryngoscopic and acoustic measurements of laryngeal reflux before and after treatment with omeprazole. J Voice 1996; 10:410-418. [ Özet ]
24) Ulualp SO, Toohill RI, Shaker R: Pharyngeal acid rellux events in patients with single and multiple otolaryngologic disorders. Otolaryngol Head Neck Surg 1999; 121:725-730. [ Özet ]
25) Ulualp SO, Toohill RJ, Hofimann R, Shaker R: Pharyngeal pH monitoring in patients with posterior laryngitis. Otolaryngol Head Neck Surg 1999; 120:672-677. [ Özet ]
26) Ward PH, Berci G: Observations on the pathogenesis of chronic nonspecific pharyngitis and laryngitis. Laryngoscope 1982; 92:1377-1382. [ Özet ]
27) Wiener GJ, Koufman JA, Wu WC, Cooper JB, Richter JE, Castell DO: Chronic hoarseness secondary to gastroesophageal reflux disease: documentation with 24-h ambulatory pH monitoring. Am J Gastroenterol 1989; 84:1503-1508. [ Özet ]
28) Wo JM, Grist WJ, Gussack G, Delgaudio JM, Waring JP: Empiric trial of high-dose omeprazole in patients with posterior laryngitis: a prospective study. Am J Gastroenterol 1997; 92:21611-2165. [ Özet ]
29) Cherry J, Margulies SI: Contact ulcer of the larynx. Laryngoscope 1968; 78:1937-1940. [ Özet ]
30) Goldberg M, Noyek AM, Pritzker KPH: Laryngeal granuloma secondary to gastroesophageal reflux. J Otolaryngol 1978; 7:196-202. [ Özet ]
31) Miko TL: Peptic (contact ulcer) granuloma of the larynx. J Clin Pathol 1989; 42:800-804. [ Özet ]
32) Olson NR: Laryngopharyngeal manifestations of gastroesophageal reflux disease. Otolaryngol Clin North Am 1991; 24:1201-1213. [ Özet ]
33) Toohill RJ, Kulin JC: Role of refluxed acid in pathogenesis of larygeal disorders. Am J Med 1997; 103:100S-106S. [ Özet ]
34) Kuhn I, Toohill RJ, Ulualp SO, Kulpa J, Hofmann C, Arndorfer R, Shaker R: Pharyngeal acid reflux events in patients with vocal cord nodules. Laryngoscope 1998; 108:1146-1149. [ Özet ]
35) Jindal JR, Milbrath MM, Shaker R, Hogan WJ, Toohill RJ: Gastroesophageal reflux disease as a likely cause of idiopathic subglottic stenosis. Ann Otol Rhinol Laryngol 1994; 103:186-191. [ Özet ]
36) Little FB, Koufman JA, Kohut RI, Marshall RB: Effect of gastric acid on the pathogenesis of subglottic stenosis. Ann Otol Rhinol Laryngol 1985; 94(5 Pt 1):516-519. [ Özet ]
37) Toohill RJ, Ulualp SO, Shaker R: Evaluation of gastroesophageal reflux in patients with laryngotracheal stenosis. Ann Otol Rhinol Laryngol 1998; 107:1010-1014. [ Özet ]
38) Loughlin CJ, Koufman JA: Paroxysmal laryngospasm secondary to gastroesophageal reflux. Laryngoscope 196, 106:1502-1505. [ Özet ]
39) Carney IK, Gibson PG, Murree-Allen K, Saltos N, Olson LG, Hensley MJ: A systematic evaluation of mechanisms in chronic cough. Am J Respir Crit Care Med 1997; 156: 211-216. [ Özet ]
40) Irwin RS, Corrao WM, Pratter MR: Chronic persistent cough in the adult: the spectrum and frequency of causes and successful outcome of specific therapy. Am Rev Respir Dis 1981; 123:413-417. [ Özet ]
41) Irwin RS, French CL, Curley FJ, Zawacki JK, Bennett FM: Chronic cough due to gastroesophageal reflux. Chest 1993; 104:1511-1517. [ Özet ]
42) Irwin RS, French CL: Chronic cough. Am Rev Respir Dis 1990; 14:640-647. [ Özet ]
43) Kamel PL, Hanson D, Kahrilas PJ: Omeprazole for the treatment of posterior laryngitis. Am J Med 1994; 96:321-326. [ Özet ]
44) Koufman J, Sataloff RT, Toohill R: Laryngopharyngeal reflux: consensus conference report. J Voice 1996; 10:215-216. [ Özet ]
45) Hallewell JD, Cole TB: Isolated head and neck symptoms due to hiatus hernia. Arch Otolaryngol 1970; 92:499-501. [ Özet ]
46) Hill J, Stuart RC, Fung HK, Ng EK, Cheung FM, Chung CS, van Hasselt CA: Gastroesophageal reilux, motility disorders and psychological profiles in the etiology of globus pharyngis. Laryngoscope 1997; 107:1373-1377. [ Özet ]
47) Freije JE, Beatty TW, Campbell BH, Woodson BT, Schultz CJ, Toohill RJ: Carcinoma of the larynx in patients with gastroesophageal reflux, Am J Otolaryngol 1996; 17:386-390. [ Özet ]
48) Morrison MD: Is chronic gastroesophageal reflux a causative factor in glottic carcinoma? Otolaryngol Head Neck Surg 1988; 99:370-373. [ Özet ]
49) Ward PH, Hanson DG: Reflux as an etiological factor of carcinoma of the laryngopharynx. Laryngoscope 1988; 98:1195-1199. [ Özet ]
50) Öktem F, Toprak M, Ada M, Öztürk Ö: Larenks kanseri etyolojisinde laringofaringeal reflünün yeri. Türk ORL Arşivi 2000; 38:28-32.
51) Price IC, Jansen CJ, Johns ME: Esophageal reflux and secondary malignant neoplasia at laryngoesophagectomy. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1990; 116:163-164. [ Özet ]
52) Ludemann IP, Manoukian J, Shaw K, Bernard C, Davis M, al-Jubab A: Effects of stimulated gastroesophageal reflux on the untraumatized rabbit larynx. J Otolaryngol 1998; 27:127-131. [ Özet ]
53) Sant'ambrogio EB, Sant'ambrogio G, Chung K: Effects of HCl-pepsin laryngeal instillations on upper airway patency-maintaining mechanisms. J Appl Physiol 1998; 84:1299-1304. [ Özet ]
54) Wetmore RF: Effects of acid on the larynx of the maturing rabbit and their possible significance to the sudden infant death syndrome. Laryngoscope 1993; 103:1242-1254. [ Özet ]
55) Koufman JA, Panetti M, Doellgast GJ: Clinical implications of active human pepsin in airway secretions (abstract). Otolaryngol Head Neck Surg 1998; 119:p67.
56) Dodds WJ, Dent J, Hogan WJ, Helm JF, Hauser R, Patel GK, Egide MS: Mechanisms of gastroesophageal reflux in patients with reflux esophagitis. N Engl J Med 1982; 307:1547-1552. [ Özet ]
57) Behar J, Biancani P, Sheahan DG: Evaluation of esophageal tests in the diagnosis of reflux esophagitis. Gastroenterology 1976; 71:9-15. [ Özet ]
58) Katzka DA, Sidhu M, Castell DO: Hypertensive lower esophageal sphincter pressures and gastroesophageal reflux: an apparent paradox that is not unusual. Am J Gastroenterol 1995; 90:280-284. [ Özet ]
59) Dent J, Dodds WJ, Friedman RH, Sekiguchi T, Hogan WJ, Arndorfer RC, Petrie DJ: Mechanism of gastroesophageal reflux in recumbent asymptomatic human subjects. J Clin Invest 1980; 65:256-267. [ Özet ]
60) Hanks JB, Fisher SR, Meyers WC, Christian KC, Postlethwait RW, Jones RS: Effect of total laryngectomy on esophageal motility. Ann Otol Rhinol Laryngol 1981; 90:331-334. [ Özet ]
61) Ulualp S, Toohill R, Shaker R: Secondary esophageal peristalsis is preserved in patients with posterior laryngitis (abstract). Gastroenterology 1998; 114:G1291.
62) Kahrilas PJ: Upper esophageal sphincter function during antegrade and retrograde transit. Am J Med 1997, 103:56S-60S. [ Özet ]
63) Kahrilas PJ, Dodds WJ, Dent J, Haeberle B, Hogan WJ, Arndorfer RC: Effect of sleep, spontaneous gastroesophageal reflux, and a meal on upper esophageal sphincter pressure in normal human volunteers. Gastroenterology 1987; 92:466-471. [ Özet ]
64) Ulualp SO, Toohill RJ, Kern M, Shaker R: Pharyngo-UES contractile reflex in patients with posterior laryngitis. Laryngoscope 1998; 108:1354-1357. [ Özet ]
65) Vakil NB, Kahrilas PJ, Dodds WJ, Vanagunas A: Absence of an upper esophageal sphincter response to acid retlux. Am J Gastroenterol 1989; 84:606-610. [ Özet ]
66) Yorulmaz İ, Küçük B, Palabıyıkoğlu M: Gastro-özefageal reflünin kulak burun boğaz ile ilgili belirti ve bulguları. Güncel Gastroenteroloji 1998; 2:237-250.
67) Cherry J, Siegel CI, Margulies SI, Donner M: Pharyngeal localization of gastroesophageal reflux. Ann Otol Rhinol Laryngol 1970; 79:912-914. [ Özet ]
68) Katırcıoğlu S, Rafeyan M, Sunay T, Çölhan İ, Karatay MC, Saraçaydın A: Gastroözefageal reflüde larenks ve farenks semptomlarının araştırılması. Türk Otolarengoloji Arşivi 1992; 30:237-240.
69) Katz PO: Ambulatory esophageal and hypopharyngeal pH monitoring in patients with hoarseness. Am J Gastroenterol 1990; 85:38-40. [ Özet ]
70) McNally PR, Maydonovitch CL, Prosek RA, Collette RP, Wong RK: Evaluation of gastroesophageal reflux as a cause of idiopathic hoarseness. Dig Dis Sci 1989; 34:1900-1904. [ Özet ]
71) Yorulmaz İ: Atipik gastro-özefageal reflü semptomları bulunan hastalarda 24-saatlik özefageal pH monitörizasyonunda reflü insidansı ve özellikleri. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi 1997; 5:176-183.
72) Young JL, Shaw GY, Searl JP, Miner PB Jr: Laryngeal manifestations of gastroesophageal reflux disease: endoscopic appearance and management. Gastrointest Endosc 1996; 43: 225-230. [ Özet ]
73) Belsey R: The pulmonary complications of oesophageal disease. Br J Dis Chest 1960; 54:342-348.
74) Delahunty JE, Ardran G: Globus hystericus A manifestation of reflux oesophagitis? J Laryngol Otol 1970; 84:1049-1054. [ Özet ]
75) Malcomson KG: Globus hystericus vel pharyngis (a reconnaissance of proximal vagal modalities). J Laryngol Otol 1968; 82:219-230. [ Özet ]
76) Timon C, ODwyer T, Cagney D, Walsh M: Globus pharyngeaus: long term follow-up and prognostic factors. Ann Otol Rhinol Laryngol 1991; 100(5 Pt 1):351-354. [ Özet ]
77) Woo P, Noordzij P, Ross JA: Association of esoghageal reflux and globus symptom: comparison of laryngoscopy and 24-hour pH manometry. Otolaryngol Head Neck Surg 1996; 115:502-507. [ Özet ]
78) Ossakow SJ, Ella G, Colturi T, Bogdasarian R, Nostrant TT: Esophageal reflux and dysmotility as the basis for persistent cervical symptoms. Ann Otol Rhinol Laryngol 1987; 96:387-392. [ Özet ]
79) Wilson JA, White A, von Haacke NP, Maran AG, Heading RC, Pryde A, Piris J: Gastroesophageal reflux and posterior laryngitis. Ann Otol Rhinol Laryngol 1989; 98:405-410. [ Özet ]
80) Yorulmaz İ: Larengofarengeal reflü. XVII. Ulusal Gastroenteroloji Kongresi, 3-8 Ekim 2000, Antalya'da sunulmuştur (yayınlanmamış veri)
81) Yorulmaz İ, Bor S, Kirazlı T, Bilgen C, Süoğlu Y, Köybaşıoğlu A, Güneri A, İkiz AÖ, Öz F: Larengofarengeal reflü. XXVI.Ulusal Otorinolarengoloji ve Baş-Boyun Cerrahisi Kongresi, LFR statellit sempozyumunda sunulmuştur; 22-26 Eylül 2001, Antalya (yayınlanmamış veri)
82) El-serag HB, Sonnenberg: Comorbid occurrence of laryngeal or pulmonary disease with esophagitis in United States military veterans. Gastroenterology 1997; 113:755-760. [ Özet ]
83) Berstad A, Weberg R, Froyshov Larsen I, Hoel B, Hauer-Jensen M: Relationship of hiatus hernia to reflux oesophagitis. A prospective study of coincidence, using endoscopy. Scand J Gastroenterol 1986; 21:55-58. [ Özet ]
84) Castell DO, Wu WC, Ott DJ: Gastroesophageal reflux disease. Pathogenesis, diagnosis, therapy. Mount Kisco: Futura Publishing Co, 1985:325.
85) Ott DJ, Gelfand DW, Wu WC: Reflux esophagitis: radiographic and endoscopic correlation Radiology 1979; 130:583-588. [ Özet ]
86) Bernstein LM, Baker LA: A clinical test for esophagitis. Gastroenterology 1958; 34:760-781.
87) Gülşen M, Dağalp K, Gürbüz AK, Karaeren N, Uygurer C, Bağcı S, Alper A: Gastroözofajial reflü hastalığı (GÖRH) düşünülen kişilerde Bernstein testi ile endoskopik ve histopatolojik inceleme sonuçlarının karşılaştırılması. Gastroenteroloji 1994; 5: 49-53.
88) Ott DJ, Cowan RJ, Gelfand DW: The role of diagnostic imaging in evaluating gastroesophageal reflux disease. Postgrad Radiol 1986; 6:3-14.
89) Kuriloff DB, Chodosh P, Goldfarb R, Ongseng F: Detection of gastroesophageal reflux in the head and neck: the role of scintigraphy. Ann Otol Rhinol Laryngol 1989; 98:7480. [ Özet ]
90) Jamieson GG, Duranceau A: Gastroesophageal reflux. Philadelphia: WB Saunders Co, 1988:281.
91) Miller FA, DoVale J, Gunther T: Utilization of inlying pH probe for evaluation of acid-peptic daithesis. Arch Surg 1964; 89:199-203.
92) Spencer J: Prolonged pH recording in the study of gastro-oesophageal reflux. Br J Surg 1969; 56:912-914. [ Özet ]
93) Bianchi Porro G, Pace F.: Comparison of three methods of intraesophageal pH recordings in the diagnosis of gastroesophageal reflux. Scand J Gastroenterol 1988; 23:743-750. [ Özet ]
94) Boesby S: Gastro-oesophageal acid reflux and sphincter pressure in normal human subjects. Scand J Gastroenterol 1975; 10:731-736. [ Özet ]
95) Fuchs KH, DeMeester TR, Albertucci M: Specifity and sensitivity of objective diagnosis of gastroesophageal reflux disease. Surgery 1987; 102:575-580. [ Özet ]
96) Mattioli S, Pilotti V, Spangaro M, Grigioni WF, Zannoli R, Felice V, Conci A, Gozzetti G: Reliability of 24-hour home esophageal pH monitoring in diagnosis of gastroesophageal reflux. Dig Dis Sci 1989; 34:71-78. [ Özet ]
97) Ward BW, Wu WC, Richter JE, Lui KW, Castell DO: Ambulatory 24 hour esophageal pH monitoring. Technology searching for a clinical application. J Clin Gastroenterol 1986; 8:59-67. [ Özet ]
98) Singh P, Taylor RH, Colin-Jones DG. Simultaneous two level oesophageal pH monitoring in healthy controls and patients with oesophagitis: comparison between two positions. Gut 1994; 35:304-308. [ Özet ]
99) Kahrilas PJ, Quigley EMM: Clinical esophageal pH recording: A technical review for practice guideline development Gastroenterology 1996; 110:1982-1996. [ Özet ]
100) DiBaise JK, Lof J, Quigley EMM. Can symptoms predict esophageal motor function or acid exposure in gastroesophageal reflux disease? J Clin Gastroenterol 2001; 32:128-132. [ Özet ]
101) Yorulmaz İ, Özlügedik S, Küçük B: Gastroesophageal reflux disease: symptoms vs pH monitorization results. Annual Meeting of American Academy of Otolaryngology-Head & Neck Surgery toplantısında sunulmuştur; 9-12 Eylül 2001, Denver, Colorado, A.B.D. (yayınlanmamış veri)
102) Deveney CW, Benner K, Cohen J: Gastroesophageal reflux and laryngeal disease. Arch Surg 1993; 128:1021-1027. [ Özet ]
103) Becker DJ, Sinclair J, Castell DO, Wu WC: A comparison of high and low fat meals on postprandial esophageal acid exposure. Am J Gastroenterol 1989; 84:782-786. [ Özet ]
104) Nebel OT, Castell DO: Lower esophageal sphincter pressure changes after food ingestion. Gastroenterology 1972; 63:778-783. [ Özet ]
105) Richter JE, Castell DO: Drugs, foods, and other substances in the cause and treatment of reflux esophagitis. Med Clin North Am 1981; 65:1223-1234. [ Özet ]
106) DeMeester TR, Johnson LF, Joseph GJ, Toscano MS, Hall AW, Skinner DB: Patterns of gastroesophageal reflux in health and disease. Ann Surg 1976; 184:459-469. [ Özet ]
107) Waring JF, Eastwood TF, Austin JM, Sanowski RA: The immediate effects of cessation of cigarette smoking on gastroesophageal reflux. Am J Gastroenterol 1989; 84:1076-1078. [ Özet ]
108) Johnson LF, Demeester TR: Evaluation of elevation of the head of the bed, bethanecol, and antacid form tablets on gastroesophageal reflux. Dig Dis Sci 1981; 26:673-680. [ Özet ]
109) Stanciu C, Bennett JR: Effects of posture on gastro-esophageal reflux. Digestion 1977; 15:104-109. [ Özet ]
110) Graham DY, Lanza F, Dorsch ER: Symptomatic reflux esophagitis: A double-blind controlled comparison of antacids and alginate. Current Therapeutic Research, Clinical and Experimental 1977; 22:653-658.
111) Stanciu C, Bennett JR: Alginate/antacid in the reduction of gastrosophageal reflux. Lancet 1974; 26:109-111. [ Özet ]
112) Nebel OT, Fornes MF, Castell DO: Symptomatic gastroesophageal reflux: incidence and precipitating factors. Am J Dig Dis 1976; 21:953-956. [ Özet ]
113) Koelz HR, Birchler R, Bretholz A, Bron B, Capitaine Y, Delmore G, Fehr HF, Fumagalli I, Gehrig J, Gonvers JJ: Healing and relapse of reflux esophagitis during treatment with ranitidine. Gastroenterology 1986; 91:1198-1205. [ Özet ]
114) Johansson KE, Tibbling L.: Maintenance treatment with ranitidine compared with fundoplication in gastroesophageal reflux disease. Scand J Gastroenterol 1986; 21:779-788. [ Özet ]
115) Vantrappen G, Rutgeerts L, Schurmans P, Coenegrachts JL: Omeprazole (40 mg) is superior to ranitidine in short-term treatment of ulcerative reflux esophagitis. Dig Dis Sci 1988; 33:523-529. [ Özet ]
116) El-Serag HB, Lee P, Buchner A, Inadomi JM, Gavin M, McCarthy DM: Lansoprazole treatment of patients with chronic idiopathic laryngitis: a placebo-controlled trial.. Am J Gastroenterol 2001; 96:979-983. [ Özet ]